Vlaanderen overschrijdt grens van 1 miljoen appartementen
Vlaanderen telt voor het eerst meer dan 1 miljoen appartementen. Dat blijkt uit recente cijfers van het Kadaster, vrijgegeven door de Algemene Directie Statistiek/Statbel. Dat cijfer is bijna een verdubbeling in vergelijking met twintig jaar geleden. Appartementen maken ondertussen een steeds groter deel uit van onze woningmarkt. Met net geen 30% zijn ze met voorsprong het meest voorkomende woningtype. Volgens de professionele syndici moet die kaap de ogen van de politiek nog meer doen opengaan: appartementsbewoners verdienen een beleid op maat.
- Vlaanderen telt voor het eerst meer dan 1 miljoen appartementen, goed voor bijna 30% van de totale woningmarkt — een verdubbeling in twintig jaar.
- Appartementen zijn vandaag het dominante woningtype, maar het beleid blijft te vaak vertrekken vanuit een voorbijgestreefd model van de klassieke eengezinswoning.
- Syndici zijn cruciale spelers in onze snelgroeiende verticale woonwijken, maar het beroep blijft een hardnekkig knelpunt: de vraag naar professioneel beheer overstijgt ruimschoots het aanbod.
- De uitdagingen in mede-eigendom zijn groot, met dringende nood aan energetische renovaties, fossielvrije verwarmingsoplossingen, slimme laadinfra en modernere besluitvorming in VME’s.
- CIB roept op tot een verdere modernisering van de Wet op de Mede-Eigendom, aangevuld met ondersteunende maatregelen uit het KMO-plan, zodat appartementsbewoners een beleid op maat krijgen.
12 december is de Dag van de Syndicus. Daarop zetten we deze onderbelichte beroepsgroep in de schijnwerpers. Want de syndicus, dat is een spilfiguur in ons steeds groter aantal verticale woonwijken. De syndicus beheert niet alleen de gemeenschappelijke delen, hij of zij vertegenwoordigt ook de collectieve belangen. De syndicus voert de beslissingen van de algemene vergadering uit en is het aanspreekpunt, zowel binnen als buiten het gebouw.
Daarom vindt CIB, de beroepsvereniging voor de professionele syndici, het belangrijk om net vandaag te wijzen op het feit dat we nu meer dan één miljoen appartementsgebouwen tellen in Vlaanderen. “Want nog te vaak gaat het beleid uit van een verouderd beeld van de woningmarkt. En dan vooral van die stereotype vrijstaande fermettewoning. Nochtans is dat beeld echt wel voorbijgestreefd”, merkt Kristophe Thijs, woordvoerder van CIB op.
Verdichting
Appartementen zijn de toekomst. Dit mede in functie van verdichting, minder inname van open ruimte, betaalbaarheid, … Maar nog meer, ze zijn het heden. Om het nog wat scherper te stellen blikken we even 20 jaar terug in de tijd. Appartementen stonden toen op de 3de plaats qua aandeel in de woningmarkt. Ondertussen prijken ze met stip op 1, ten koste van de rijhuizen en vrijstaande woningen. “Reconversie van vooral stedelijke rijwoningen naar appartementsgebouwen heeft daarin een grote rol gespeeld”, aldus CIB.
| 2005 | 2025 | |
| Gesloten bebouwing | 24,45% | 20,52% |
| Halfopen bebouwing | 18,85% | 18,30% |
| Open bebouwing | 29,68% | 27,04% |
| Appartementen | 20,23% | 29,37% |
| Handelshuizen | 3,72% | 2,09% |
| Andere gebouwen | 3,07% | 2,67% |
Diezelfde trend komt naar voor als je kijkt naar welke woningen er sinds 2005 bij zijn gekomen. Van de meer dan 586.000 extra woongelegenheden is meer dan 73% een appartement, goed voor 430.000 woningen.
| Woongelegenheden | 2005 | 2025 | Evolutie | Aandeel in de toename |
| Totaal | 2.819.559 | 3.406.401 | 586.842 | |
| Gesloten bebouwing | 689.455 | 699.047 | 9.592 | 1,63% |
| Halfopen bebouwing | 531.424 | 623.453 | 92.029 | 15,68% |
| Open bebouwing | 836.752 | 921.020 | 84.268 | 14,36% |
| Appartementen | 570.289 | 1.000.614 | 430.325 | 73,33% |
| Handelshuizen | 104.980 | 71.334 | -33.646 | -5,73% |
| Andere gebouwen | 86.659 | 90.933 | 4.274 | 0,73% |
Kortom: de specifieke uitdagingen verbonden aan het samenleven in appartementsgebouwen verdienen voldoende aandacht.
Vanuit hun rol en expertise zijn de syndici uitgelezen gesprekspartners om deze uitdagingen scherp te krijgen. Zonder volledig te willen zijn wijzen de syndici onder meer op:
- De nood om zeker de wat oudere appartementsgebouwen energetisch te renoveren, waarvoor steun vanuit de overheid (zowel financieel als via faciliterende regelgeving) onontbeerlijk is
- De uitdaging om tegen 2050 de overstap te maken naar fossielvrije verwarming, waarbij inzonderheid (collectieve of individuele) warmtepompen in beeld komen
- De elektrificatie van het wagenpark en de wenselijkheid van collectieve load-balancingsystemen in appartementsgebouwen i.p.v. het lukraak plaatsen van eigen laadpalen (vandaag helaas vaak realiteit, met alle gevolgen van dien)
- De behoefte om, in een tijdperk waarin fysieke avondvergaderingen de norm niet meer (mogen) zijn, de organisatie van beraadslaging en besluitvorming efficiënter en meer digitaal te laten verlopen
- Het samenleven in de appartementsgebouwen an sich, zeker nu in nieuwere gebouwen de gemene delen vaak uit meer bestaan dan louter een inkom- en trappenhal
- Het statuut van syndicus als knelpuntberoep
“Dat laatste is en blijft een belangrijk aandachtspunt. Want syndicus, het is een mooi en uitdagend beroep. Maar helaas één dat kampt met een te beperkte instroom. Nochtans is de vraag naar kwalitatief beheer groter dan ooit tevoren. De actieve syndici moeten vandaag bij wijze van spreken meer gebouwen weigeren dan ze er bij kunnen nemen. Die trend moeten we keren”, weet Thijs. “Als beroepsorganisatie voor de professionele syndici heeft CIB alvast een resem voorstellen klaar, in het belang van appartementsbewoners en bij uitbreiding de volledige sector. We breken een lans om daar mee aan de slag te gaan.”
Stappen in goede richting
Specifiek roep CIB de minister van Justitie op om in te zetten op een verdere modernisering van de Wet op de Mede-Eigendom. Het regeerakkoord bevat een aantal goede maatregelen voor appartementsgebouwen, maar op zichzelf volstaan die niet om te beantwoorden aan de uitdagingen. Een verdere reflectie en aanpassing van de Wet is wenselijk en noodzakelijk.
